Uluslararası Miyelom Vakfı Kurucularından Brian Durie’nin global bir etki yaratan Corona virüsü ile ilgili kaleme aldığı blog yazısını Türkçe’ye çevirdik
SARS-CoV-2 virüsünün sebep olduğu 2019 yeni Corona virüsü nedeniyle hepimiz alarmdayız. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) hastalığın daha da yaygınlaşabileceği konusunda uyardı.
Peki bu durumda miyelom hastaları ne yapmalıdır? İlk olarak, bazı temel gerçekler var;
COVID-19 adı verilen tehlikeli virüs, Aralık 2019’da ortaya çıktı. Muhtemel kaynak Wuhan, Çin’deki hayvan pazarı olarak görülüyor.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, COVID-19’un belirtileri ateş, yorgunluk ve kuru öksürüktür. Bazı hastalar ağrı, burun akıntısı, tıkanıklığı, boğaz ağrısı ve ishal yaşayabilirler. Bu belirtiler hafif ve aşamalı olarak başlar.
Bu virüs bulaştığı halde bazıları kendilerini hasta hissetmeyebilir veya hiçbir belirti göstermeyebilirler. Hastaların en az yüzde 2’sinin durumu kritikleşebilir ve hayati tehlike oluşur. Bu oran, belirtileri taşımayan ama hastalığa yakalanmış insanlarda daha düşüktür. Yine de COVID-19, sadece yüzde 2’lik risk taşıyan mevsimsel Influenza virüsünden açıkça daha tehlikelidir (Influenza’ya bağlı ölüm riski 10-20 kat daha azdır).
27 Şubat 2020’de 40’tan fazla ülkede ve bölgesel yayılımlarda bildirildi. Singapur, Güney Kore, Tayland ve Japonya’da kitlesel yayılım devam ediyor.
Çin’de The Lancet’te ülke çapında yayınlanan analiz, kanser ve/veya bastırılmış bağışıklık sistemi olan hastaların kritik enfeksiyonlar için en yüksek risk taşıyan hastalar olduğunu göstermiştir. Diğer risk faktörleri artan yaş, tütün kullanımı ve diyabet gibi diğer altta yatan hastalıklardı.
28 Şubat 2020 İtibarı ile Pratik Öneriler
Miyelom hastaları için COVID-19’dan kaçınmak birinci önceliktir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, şu anda virüsün yayılma hızıyla ilgili bildiğimiz şey şu: İnsanlar, hastalığa yakalanan bireylerden COVID-19 kapabilirler. COVID-19 olan biri nefes alırken veya öksürürken, insandan insana burun veya ağız yoluyla yayılır. Bu damlacıklar objelerde ve insanların etrafında olur. İnsanlar, bu objelere dokunarak COVID-19 virüsüne yakalanır oradan gözlerine, burnuna ve ağzına dokunarak bulaştırır. İnsanlar, eğer öksüren veya COVID -19 virüsü tanısı almış biriyle aynı ortamdaysa da COVID-19 olabilir. Bu yüzden, hasta olan insanlarla 1 metreden fazla olacak şekilde mesafeyi korumak çok önemlidir.
Miyelom hastalarının dikkat etmesi gereken önemli noktaları sıralayacak olursak:
En son önerileri takip edin: Dünya Sağlık Örgütü, COVID-19 hakkında güncel haberler yayınlıyor. Ayrıca topluluk uyarıları için yerel halk sağlığı merkezleri ve web sitesini kontrol edin. New England Tıp Dergisi son COVID-19 klinik raporlar ve makalelere ulaşabileceğiniz ücretsiz kaynak sayfası yayınlıyor.
Yabancı ülkelere seyahatten kaçının: Başta Asya olmak üzere yabancı ülkelere seyahat edilmesini KESİNLİKLE önermiyorum. Daratumumab gibi bağışıklık baskılayıcı tedavilerle aktif tedavi gören hastalar enfeksiyona özellikle duyarlı oldukları için hiç seyahat etmemelidir.
Seyahat etmeniz gerekiyorsa:
Kişisel alanınızı ekstra temiz tutun: El yıkama çok önemlidir. Uçak, tren veya otomobil, otobüs, kamyonet gibi ulaşım araçlarında oturma alanları ve masalarınızı silin.
Bol su için ve periyodik olarak egzersiz yapmayı unutmayın: Egzersiz, kan pıhtılarından kaçınmanıza yardımcı olabilir.
Maskelere odaklanmayın: Maske kullanımı sizi başka birine enfeksiyon geçirmenizi kısıtlar, ancak kendiniz için fazla koruma sağlamaz. Çevresel havadan enfeksiyonu almanıza gerçekten yardımcı olan kişisel bir hava temizleyici öneririm.
(N95 solunum maskeleri, COVID-19 virüsü taşıyan hastalarla ilgilenen sağlık çalışanları için vazgeçilmez ekipmanlardır)
Bariz hasta olan insanlardan kaçının: örneğin, öksüren herkes.
Her zaman bir antibiyotik kaynağı ile seyahat edin: n Sizin için en uygun olabilecek antibiyotiği doktorunuza danışmalısınız. Cipro, klaritromisin veya amoksisilin gibi antibiyotikler genellikle iyidir.
Ellerinizi iyice ve sık sık yıkayın: Ellerinizi sabun ve su ile yıkamak veya alkol bazlı temizleyicileri kullanmak ellerinizde olabilecek virüsleri öldürür.
Yıllık grip aşısı ile hazırlık her zaman iyi bir fikir.
İlaçlar, yiyecek ve su stoğu: Arkadaşlar, aile veya mahallede, özellikle yerel hareket kısıtlı hale gelirse, hastalığın bulaşmasına ilişkin endişelerin ortaya çıkması durumunda hazırlıklı olun.
Singapur’dan Dersler
Singapur’un koronavirüs salgını ile nasıl başa çıktığı, hem gerekli hazırlıklara hem de yaşayabileceğimiz günlük faaliyetler üzerindeki potansiyel etkiye bir örnek olarak gösterilebilir. Bu önlem ve müdahale çalışmalarının başlıcaları şöyleydi; kitlesel ya da daha küçük toplantılardan, çalışma veya toplu yaşam alanlarından kaçınılması ve potansiyel yeni hastaların veya temasların hızlı bir şekilde izlenmesi ve değerlendirilmesi.
Singapur hikayesi iyi haberler de içeriyor. İki tür küme vardı – İlk kümenin Çinli turistlerle bağlantılı olduğu biliniyor ancak diğerinin kaynağı belirsiz. İkincisinin sınırlı yayılımı vardı ve başka bir vaka gözlenmedi.
Haberleri takip edin. COVID-19 şüphesiz kaçınılması gereken bir virüs ve COVID19’a maruz kalma riskinin düşük kalacağını umuyoruz. Maalesef bir aşının geliştirilmesi zaman alacaktır, bu nedenle ilaç firmalarının yeni bir anti-viral ajan ile denemeleri hızlandırmasını teşvik ediyoruz.
Önümüzdeki iki ila dört hafta, yeni vakaların ortaya çıkıp çıkmadığını anlamak için anahtar olacak. İyi haber şu ki Çin’deki COVID-19 vakaları azalmaya başlıyor. Ayrıca, daha sıcak havaya geçerken virüs aktivitesinin düşmesi beklenebilir. Örneğin, grip kış aylarında bir sorun ve ilkbaharın sonlarında ve yaz aylarında önemli ölçüde azalıyor. Bu yeni virüs geleneksel paterni takip ederse, Nisan veya Mayıs aylarında enfeksiyonlarda doğal bir düşüş olabilir.